Ratnagotravibhāga Root Verse II.65

Verse II.65 Variations

ज्ञानेन भवनिर्वाणद्वयग्रहविमुक्तितः
सदाचिन्त्यसमाधानसुखसंपत्तियोगतः
E. H. Johnston as input by the University of the West.[1]
jñānena bhavanirvāṇadvayagrahavimuktitaḥ
sadācintyasamādhānasukhasaṃpattiyogataḥ
E. H. Johnston as input by the University of the West.[2]
མཁྱེན་པས་འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདས། །
གཉིས་སུ་འཛིན་ལས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །
རྟག་ཏུ་བསམ་ཡས་ཏིང་འཛིན་གྱི། །
བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལྡན་ཕྱིར། །
By virtue of being liberated through wisdom from grasping
At [saṃsāric] existence and nirvāṇa as being two,
By virtue of always being endowed with the fulfillment
Of the bliss of inconceivable samādhi,
Comme avec la connaissance il s’est affranchi
De la croyance à la dualité du saṃsāra et du nirvāṇa ;
Comme il ne se déprend jamais de la félicité parfaite
D’inconcevables recueillements d’extase ;

RGVV Commentary on Verse II.65

།འདིའི་བསྡུས་པའི་དོན་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དྲུག་{br}གིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ལུས་དང་སྲོག་དང་འོངས་སྤྱོད་རྣམས། །བཏང་ནས་དམ་ཆོས་འཛིན་ཕྱིར་དང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར། །དང་པོའི་དམ་བཅས་མཐར་འབྱིན་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་གཙང་བ་དང་། །དག་པའི་ཐུགས་རྗེ་རབ་འཇུག་ཕྱིར། །རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་{br}པ་སྟོན་པ་ནི། །དེ་ཡིས་གནས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། །མཁྱེན་པས་འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདའ། །གཉིས་སུ་འཛིན་པས་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །རྟག་ཏུ་བསམ་ཡས་ཏིང་འཛིན་གྱི། །བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལྡན་ཕྱིར། །འཇིག་རྟེན་ནི་སྤྱོད་པ་ན། འཇིག་རྟེན་ཆོས་ཀྱིས་གོས་མེད་ཕྱིར། །{br}འཆི་མེད་ཞི་བའི་གནས་ཐོབ་པ། །འཆི་བདུད་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །འདུས་མ་བྱས་པའི་རང་བཞིན་གྱི། །ཐུབ་པ་གདོད་ནས་རབ་ཞིའི་ཕྱིར། །རྟག་པ་སྐྱབས་མེད་རྣམས་ཀྱི་ནི། །སྐྱབས་ལ་སོགས་པ་འཐད་ཕྱིར་རོ། །དང་པོ་ཡི་ནི་རྒྱུ་བདུན་ནི། །གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་རྟག་

ཉིད་དེ། །ཕྱི་མ་གསུམ་གྱིས་སྟོང་པ་ན། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་རྟག་པ་ཉིད།

Other English translations

Obermiller (1931) [9]
Owing to his Wisdom, he is free from the conception
Of Saṃsāra and Nirvāṇa (as 2 separate entities);
As he constantly partakes of the complement of bliss
Of the inconceivable concentrated trance,
Takasaki (1966) [10]
Owing to his Wisdom, he is liberated from
The dualistic conception of Saṃsāra and Nirvāṇa;
By his constant practice of the inconceivable meditation,
He partakes of the complement of bliss,
Fuchs (2000) [11]
By knowledge they are freed from the belief
fixed on the duality of samsara and nirvana.
They always possess the best possible bliss
of samadhi, beyond ideation [and end].

Textual sources

Commentaries on this verse

Academic notes

  1. Digital Sanskrit Buddhist Canon Unicode Input
  2. Digital Sanskrit Buddhist Canon Unicode Input
  3. Brunnhölzl, Karl. When the Clouds Part: The Uttaratantra and its Meditative Tradition as a Bridge between Sūtra and Tantra. Boston: Snow Lion Publications, an imprint of Shambhala Publications, 2014.
  4. As will be seen in the text below, in verses II.63–68, two lines each correspond to the ten reasons in II.62 for buddhahood’s being permanent, with "protector of the world"in II.62d (VT fol. 14v6: lokanāthatvāt) being considered the tenth reason.
  5. I follow MB °pādapraṇetuś ca against J pādaprakāśāc ca.
  6. The phrase in "[ ]" is found in C.
  7. I follow VT (fol. 14v6) °śaraṇādyutpattitaḥ against MB and J °śaraṇābhyupapattitaḥ (confirmed by DP skyabs la sogs pa ’thad phyir ro). VT furthermore glosses "refuge" as "dharmakāya, sambhogakāya, nirmāṇakāya."
  8. . I follow MB nityatāśaraṇānāṃ (confirmed by VT, fol. 14v6) against J nityam aśaraṇānāṃ.
  9. Obermiller, E. "The Sublime Science of the Great Vehicle to Salvation Being a Manual of Buddhist Monism." Acta Orientalia IX (1931), pp. 81-306.
  10. Takasaki, Jikido. A Study on the Ratnagotravibhāga (Uttaratantra): Being a Treatise on the Tathāgatagarbha Theory of Mahāyāna Buddhism. Serie Orientale Roma 33. Roma: Istituto Italiano per il Medio ed Estremo Oriente (ISMEO), 1966.
  11. Fuchs, Rosemarie, trans. Buddha Nature: The Mahayana Uttaratantra Shastra. Commentary by Jamgon Kongtrul and explanations by Khenpo Tsultrim Gyamtso. Ithaca, N. Y.: Snow Lion Publications, 2000.